9 Metody badań ilościowych

1. Przypomnienie: Badania Jakościowe vs Ilościowe¶

Badania jakościowe¶

Cel: poznanie doświadczeń, opinii, emocji uczestników
Fokus: zrozumienie oczekiwań, znaczeń (nie liczby i statystyki)
Metody: wywiady pogłębione, obserwacje
Pytania badawcze: "dlaczego?" i "jak?"
Podejście: indukcyjne (od danych do teorii)
Dane: tekstowe
Rola badacza: aktywny uczestnik procesu

Badania ilościowe¶

Cel: opis, wyjaśnienie, kontrola zjawisk
Fokus: liczby, statystyki, mierzalne relacje
Metody: ankiety, eksperymenty
Pytania badawcze: "ile?" i "kto?"
Podejście: dedukcyjne (od teorii do danych)
Dane: liczbowe (lub możliwe do zakodowania)
Rola badacza: zewnętrzny obserwator

2. Podejścia Metodologiczne¶

Zasada projektowania mieszanego ⭐¶

Łączy pozytywizm z interpretatywizmem, pozwalając na kompleksowe badanie zjawisk

Etapy procesu badawczego: 1. Projektowanie - wybór metody (eksperyment, ankieta, studium przypadku) 2. Pomiar - standardyzowane narzędzia vs obserwacje/wywiady 3. Analiza - statystyczna vs interpretacyjna/narracyjna/tematyczna

Kiedy wybierać poszczególne podejścia:¶

Ilościowe: gdy chcemy uogólnić wyniki, poznać zjawiska, przetestować hipotezy
Jakościowe: gdy badamy złożone doświadczenia, znaczenia i procesy
Mieszane: najczęściej wywiady pogłębione na podstawie wyników ankiet

3. Etyka w Badaniach¶

Kluczowe zasady etyczne ⭐¶

1. Unikanie szkody¶

Brak szkód społecznych, psychicznych, fizycznych
Uważność na pytania mogące wywołać traumy lub lęki

2. Unikanie oszustwa¶

Transparentność co do celu badania
Jeśli oszustwo konieczne - wyjawienie prawdziwego celu po badaniu

3. Prywatność i poufność¶

Anonimizacja danych
Unikanie możliwości identyfikacji respondentów
Szczególna ostrożność w małych społecznościach

4. Świadoma zgoda¶

Informacja o celu badania i procedurze
Prawo do wycofania się w dowolnym momencie
Możliwość zapoznania się z wynikami

5. Transparentność analizy¶

Brak manipulacji wynikami
Niepomijanie "niepasujących" danych
Uczciwe raportowanie rezultatów

Formularz zgody powinien zawierać:¶

Informacje o czasie trwania badania
Procedury badawcze
Informacje o anonimowości
Prawo do rezygnacji
Dane kontaktowe badacza
Klauzulę RODO (jeśli dotyczy)

4. Projektowanie Badań Ilościowych¶

Etapy projektowania:¶

Wybór tematu - aktualny, mierzalny, możliwy do zbadania
Formułowanie pytań badawczych i hipotez
Identyfikacja zmiennych:
Zmienna niezależna
Zmienna zależna
Operacjonalizacja zmiennych - precyzyjne zdefiniowanie sposobu pomiaru

Przykład operacjonalizacji ⭐¶

Badanie zależności między czasem nauki a wynikami testów: - Czas nauki: godziny tygodniowo/dziennie/miesięcznie - Wyniki: konkretny test, oceny, własny instrument pomiarowy

5. Typy Projektów Badawczych¶

Według manipulacji zmiennych:¶

Eksperymentalne: manipulacja zmiennej niezależnej, losowy przydział, grupa eksperymentalna i kontrolna
Kwaziexperymentalne: brak losowego przydziału, badania w naturalnych warunkach
Korelacyjne: badanie współwystępowania (związek, nie przyczynowość)

Według czasu:¶

Przekrojowe: dane zbierane jednorazowo
Podłużne: dane zbierane w różnych momentach czasowych (bardziej wiarygodne)

6. Dobór Próby¶

Dobór losowy:¶

Prosta próba losowa: każdy ma równe szanse udziału
Dobór warstwowy: podział populacji na warstwy, proporcjonalny dobór
Dobór skupiony/gromadowy: wybór całych grup (np. klas)

Dobór nielosowy:¶

Dobór celowy: osoby spełniające określone kryteria
Śnieżna kula: uczestnicy polecają kolejnych (trudno dostępne populacje)
Dobór dogodny: dostępni uczestnicy bez losowości

7. Narzędzia Badawcze¶

Typy narzędzi:¶

Ankiety/kwestionariusze: pytania zamknięte, skale odpowiedzi
Testy funkcji poznawczych: narzędzia psychologiczne
Skale pomiarowe: stress, lęk, satysfakcja (np. skala Likerta)
Protokoły obserwacyjne: systematyczna obserwacja zachowań

Typy skal pomiarowych:¶

Nominalna: kategorie (dobrze/średnio/źle)
Porządkowa: ranking, kolejność
Przedziałowa: równe odstępy (skala 0-10)
Ilorazowa: prawdziwe zero (wiek, wzrost, czas)

8. Błędy w Konstruowaniu Pytań¶

Najczęstsze błędy ⭐¶

1. Pytania nieostre¶

❌ "Czy często rozmawiasz z bliskimi?" ✅ "Jak często rozmawiasz z członkami rodziny lub przyjaciółmi?" + konkretne opcje odpowiedzi

2. Pytania złożone¶

❌ "Czy jesteś zadowolony z pracy i wynagrodzenia?" ✅ Dwa oddzielne pytania o pracę i wynagrodzenie

3. Pytania sugerujące¶

❌ "Czy nie sądzisz, że program był bardzo skuteczny?" ✅ "Jak oceniasz skuteczność programu?"

4. Nieadekwatna wiedza respondenta¶

Unikanie pytań specjalistycznych bez wyjaśnienia
Uwzględnienie kontekstu kulturowego
Sprawdzenie zrozumiałości pojęć

5. Zbyt podobne pytania¶

Unikanie powtórzeń
Każde pytanie powinno dostarczać unikalnych informacji

Kluczowe zasady do zapamiętania:¶

Etyka nie jest dodatkiem - jest integralną częścią procesu badawczego

Zasada projektowania mieszanego łączy oba podejścia metodologiczne

Operacjonalizacja zmiennych musi być precyzyjna i mierzalna

Badania podłużne są bardziej wiarygodne niż przekrojowe