3 Manipulacje naukowe

Manipulacje naukowe

1. Dowód anegdotyczny a nauka

• Definicja dowodu anegdotycznego: Dowód oparty na pojedynczych przypadkach lub osobistych doświadczeniach, bez poparcia w rzetelnych badaniach naukowych.
• Przykład z recenzji rozprawy doktorskiej: Doktorantka powoływała się na "własne poczucie" jako metodę badawczą, co zostało skrytykowane przez recenzenta (prof. Jerzego Hausnera) jako kuriozalne i nienaukowe.
• Wnioski: W nauce konieczne jest stosowanie rzetelnych metod badawczych, które pozwalają na weryfikację hipotez i wyciąganie obiektywnych wniosków.

2. Kontrowersje wokół szczepień i ruchów antyszczepionkowych

Artykuł Andrew Wakefielda:

• Opublikowany w1998 roku w czasopiśmie The Lancet.
• Wakefield sugerował związek między szczepionką MMR (odra, świnka, różyczka) a autyzmem.
• Badanie opierało się na zaledwie 12 przypadkach, co jest niewystarczające do wyciągania uogólnionych wniosków.
• Fałszerstwa i naruszenia etyki:
  • Wakefield manipulował danymi.
  • Nie posiadał wymaganych zgód na badania.
  • Współpracował z prawnikami, którzy chcieli pozwać firmy farmaceutyczne.
• Konsekwencje:
  • Artykuł został wycofany przez The Lancet.
  • Wakefield stracił prawo do wykonywania zawodu lekarza.
  • Mimo to, jego tezy stały się podstawą dla ruchów antyszczepionkowych.

Badania potwierdzające bezpieczeństwo szczepień:

• Przeprowadzono liczne badania na milionach przypadków, które nie wykazały związku między szczepionkami a autyzmem.
• Autyzm ma podłoże genetyczne, a jego objawy często ujawniają się w wieku18-24 miesięcy, co zbiega się z czasem szczepień.

Skutki ruchów antyszczepionkowych:

• Spadek liczby szczepień prowadzi do wzrostu zachorowań na choroby zakaźne (np. odra).
• Przykład: W2019 roku w Polsce odnotowano ponad1400 przypadków odry.

3. Etyka badań naukowych

Zasady etyki badawczej:

• Badania muszą być przeprowadzane zgodnie z zasadami etyki zawodowej.
• Konieczne jest posiadanie zgód na badania, zwłaszcza inwazyjne.
• Wyniki badań powinny być rzetelne i wolne od manipulacji.

Przykład naruszeń etyki:

• Wakefield nie posiadał zgód na badania inwazyjne u dzieci.
• Zatajał niewygodne fakty, np. że u niektórych dzieci objawy autyzmu wystąpiły przed szczepieniem.

4. Manipulacje w dyskusjach publicznych

• Przykład dyskusji z przedstawicielami ruchu antyszczepionkowego:
  • Justyna Socha (reprezentantka Stowarzyszenia StopNop) powoływała się na autorytety naukowe (np. prof. Chrisa Exleya), nie tłumacząc szczegółowo ich badań.
  • Stosowała zabiegi retoryczne, takie jak odwoływanie się do emocji (np. śmierć dzieci) oraz budowanie autorytetu poprzez powoływanie się na nazwiska naukowców.
  • Nie potrafiła wyjaśnić mechanizmów, które miałyby potwierdzać jej tezy (np. jak dawka aluminium w szczepionkach mogłaby być toksyczna).

---

Podsumowanie

1. Metodologia naukowa:

   • W nauce kluczowe jest stosowanie rzetelnych metod badawczych.
   • Dowody anegdotyczne nie są wystarczające do formułowania wniosków naukowych.

2. Szczepienia a autyzm:

   • Badania naukowe nie potwierdzają związku między szczepieniami a autyzmem.
   • Ruchy antyszczepionkowe opierają się na manipulacjach i fałszerstwach.

3. Etyka badań:

   • Badania muszą być prowadzone zgodnie z zasadami etyki zawodowej.
   • Naruszenia etyki prowadzą do utraty zaufania do nauki.

4. Manipulacje w dyskusjach:

   • W debatach publicznych często stosuje się zabiegi retoryczne, które wprowadzają w błąd.
   • Ważne jest krytyczne podejście do źródeł informacji.

---

Zadanie do przemyślenia

• Jakie są konsekwencje stosowania dowodów anegdotycznych w nauce i życiu publicznym?
• Dlaczego etyka badań naukowych jest kluczowa dla zaufania społecznego do nauki?

---

Zapamiętaj!

• Definicja dowodu anegdotycznego: Dowód oparty na pojedynczych przypadkach, bez poparcia w rzetelnych badaniach.
• Etyka badań: Badania muszą być prowadzone zgodnie z zasadami etyki zawodowej, aby uniknąć manipulacji i fałszerstw.